Wat zijn de doelen van LIFE CrossBorderBog en hoe pakken we het aan?
Het project LIFE CrossBorderBog richt zich op het behoud en herstel van zogeheten ‘actief hoogveen’ in het Nederlandse Natura 2000-gebied Aamsveen (144 ha) en het Duitse Hündfelder Moor (266 ha). Dit laatste terrein maakt deel uit van het Duitse Natura 2000-gebied Amtsvenn – Hündfelder Moor (947 ha) en is ook aangewezen als Europees Vogelrichtlijngebied.
Hoogveen bestaat – simpel gezegd – uit een pakket van levende en dode (op elkaar gepakte resten van) planten die uitsluitend door regenwater worden gevoed. In praktijk zijn het voornamelijk veenmossen die gedijen in dit zure milieu. Zolang het pakket nat blijft, groeit het héél langzaam aan, circa 1 millimeter per jaar. Voor een gezond hoogveen is een stabiel waterpeil dus onmisbaar.
Het Aamsveen en het Hündfelder Moor zijn momenteel kunstmatig van elkaar gescheiden door een diepe grenssloot. Hierdoor functioneert het watersysteem niet goed en loopt er water weg uit het hoogveen. Anno nu bestaat het hoogveengebied Aamsveen – Hündfelder Moor grotendeels uit verdroogd hoogveen. Dit is kansrijk om te herstellen. Ook is er een kleine kern, nabij de Duits-Nederlandse grens, met ‘actief hoogveen’ (habitattype H7110), oftewel hoogveen dat nog aangroeit.
De overall doelstelling van LIFE CrossBorderBog is om actief hoogveen te creëren in de Natura 2000-gebieden Aamsveen en Hündfelder Moor. Daardoor beschermen we en creëren we ook leefgebied voor typische hoogveen-diersoorten zoals de kraanvogel, hoogveenglanslibelle, noordse glazenmaker, boomkikker, adder, levendbarende hagedis, watersnip en goudplevier.
Een extra effect van het project is dat actief hoogveen werkt als een natuurlijke CO2-opslag. Dit in tegenstelling tot verdrogend hoogveen dat opgeslagen CO2 uitstoot. Hiermee levert LIFE CrossBorderBog ook een bijdrage aan het tegengaan van de gevolgen van klimaatverandering.
Omdat hoogveen zo langzaam groeit, behalen we de projectdoelstelling onvermijdelijk pas ver in de toekomst. Oftewel lang nadat LIFE CrossBorderBog is afgelopen.
Gedurende de looptijd van het project werken we aan deze vier concrete doelen:
LIFE CrossBorderBog is, zoals de naam al zegt: een grensoverschrijdend project. De hoogveengebieden Aamsveen in Nederland en Hündfelder Moor in Duitsland vormen samen één (eco)hydrologisch systeem. Samenwerken ‘over de grens’ is dus noodzakelijk.
Op dit moment zijn het Aamsveen en het Hündfelder Moor hydrologisch van elkaar gescheiden door een kunstmatige afvoer; een diepe sloot langs de grens. Een belangrijke ingreep is het verwijderen van deze afvoer. Daarmee maken we een einde aan de grootste lekkage in het systeem. Verder leggen we aan beide zijden van de grens zogeheten compartimenten aan, met behulp van dammen in het veen. Hierin kunnen we regenwater vasthouden en het peil reguleren.
‘Je kunt het gebied het best vergelijken met een vergiet. Er zitten gaten aan alle kanten. Als je die niet allemaal dicht, houd je met een beetje geluk wel iets meer water vast maar niet genoeg om hoogveen te laten groeien. We moeten dit echt samen doen.’
LIFE CrossBorderBog maakt het grensoverschrijdende hoogveengebied Aamsveen – Hündfelder Moor op termijn flink natter. Logisch, want dat is nodig voor actief hoogveen.
Het hogere waterpeil heeft niet alleen gevolgen voor de natuur in het gebied. Ook de wandelroutes zullen veranderen. Onder andere het huidige grenspad dat op Nederlands grondgebied langs de Duitse grens loopt, zal verdwijnen ‘in het hoogveen’. De bereikbaarheid van de Aussichthütte aan de Birkhahnweg en de vogelkijkhut in het Aamsveen zijn nog in onderzoek.
Tijdens de uitvoering van de werkzaamheden kunnen wandelpaden gesloten zijn. We gebruiken deze routes ook voor de aanvoer van leem en veen, waarmee we de compartimenten aanleggen en de dammen bouwen. Er liggen rijplaten om de ondergrond te beschermen en grote vrachtwagens rijden het gebied in en uit. Diezelfde vrachtwagens rijden ook op de wegen rond het Aamsveen en het Hündfelder Moor. Hoewel we dit werkverkeer zo efficiënt mogelijk organiseren, is plaatselijk tijdelijke overlast mogelijk.
Overal in Europa wordt unieke en waardevolle natuur beschermd en hersteld. LIFE CrossBorderBog en andere Europese natuurherstelprojecten wisselen daarom actief kennis en ervaring uit. Denk bijvoorbeeld aan het delen van hoogveenherstelmaatregelen met andere hoogveengebieden in Nederland en Duitsland, en ook daarbuiten.
We organiseren in 2024 en 2025 twee meerdaagse workshops voor beheerders van andere hoogveengebieden en lokale overheden waarin we onze eigen kennis en ervaring overdragen.
We ontwikkelen een best practice manual. Hierin bouwen we verder op bestaande kennis over hoogveenherstel en voegen er onze eigen ervaringen aan toe, bijvoorbeeld op het gebied van grensoverschrijdende samenwerking.
Voor publieksgroepen organiseren we educatieve activiteiten, zoals presentaties en excursies. Bijzondere aandacht besteden we aan schoolgaande kinderen, studenten en (groene) vrijwilligers.
LIFE CrossBorderBog werkt samen met de Universiteit Münster op het gebied van broeikasemissiemonitoring.
Interesse in samenwerking met LIFE CrossBorderBog? Neem dan contact op >>