Het Holoceen met veen

11.700 jaar geleden – 800 na Christus

Ongeveer 11.700 jaar geleden zijn de ijstijden voorbij en begint het Holoceen: het klimaat wordt warm en vochtig. De waterstanden stijgen en er kunnen bomen en planten groeien. Vanaf de stuwwallen stroomt regen- en grondwater naar het laaggelegen Aamsveen en het Hündfelder Moor. Daar blijft het water staan doordat er keileem uit de Saale-ijstijd in de bodem zit. Ideale omstandigheden voor het ontstaan van veen.

Veen bestaat uit heel veel onverteerde plantenresten die door de eeuwen heen in het water zijn beland. Eerst ontstaat laagveen, dat wordt gevoed door grondwater. Als het veen zo dik wordt dat de levende planten niet meer bij het grondwater kunnen, dan ontstaat hoogveen. Hoogveen is afhankelijk van regenwater. Vooral veenmossen zijn dan in hun element.

Geleidelijk groeien het Aamsveen en Hündfelder Moor samen uit tot een hoogveengebied van circa 2.000 hectare, waarvan het grootste deel in Duitsland ligt. In dit gebied ontstaat het eerste hoogveen tussen 4500 en 3500 voor Christus. Vanaf de middeleeuwen verdwijnt er weer veel veen door ontginningen en turfwinning.